Contextuele hulpverlening
De contextuele benadering heb ik als inspirerend ervaren. Toen ik op de opleiding maatschappelijk werk in 1995 er voor het eerst kennis mee maakte had ik het gevoel dat ik woorden kreeg aangereikt voor innerlijke ervaringen. En ervaren hoe helpend en helend het was om daar door middel van taal een (andere) betekenis aan te kunnen geven. Het gevoel alsof het klopte, een innerlijk weten. Ik heb in 2008 het geluk gehad dat ik de twee-jarige opleiding contextuele hulpverlening bij Leren over Leven heb kunnen volgen.
Ieder mens wordt geboren binnen een familie. Deze familie laat ons kennis maken met het leven en hoe we ons dienen te verhouden ten opzichte van onze medemensen. We zijn als het ware `geworteld’ in onze familie. We spreken daarom ook wel van `intergenerationele benadering’, omdat we binnen de contextuele benadering kijken naar verbanden die er bestaan binnen de generaties.
Hoe we opgroeien bepaalt voor een belangrijk deel hoe we ons later gaan verhouden tot onze partner, eventuele kinderen en belangrijke anderen. We hebben in ons gezin van herkomst allerlei lessen over het leven geleerd, we worden er als het ware door gevormd.
Kenmerken, gedragingen, gevoeligheden en ook gebeurtenissen van de familie neem je met je mee. Ze worden als het ware doorgegeven van ouder op kind. Veel van onze moeilijke gevoelens, teleurstellingen en pijn zijn daar ontstaan, evenals onze vreugde en gevoelens van veiligheid en geborgenheid. Dit kan een last vormen, maar ook een hulpbron zijn. Het vormt als het ware de schade en schatten in iemands bestaan.
Vanuit de contextuele benadering wordt bij de problemen in gezins- en familierelaties vooral gekeken naar mogelijke hulpbronnen voor verlichting van de lasten of herstel. De contextuele benadering leert mensen de schade in hun leven om te gaan zetten in schatten. Het belang om met elkaar in gesprek te komen rondom de pijn en/of de verlangens in relaties, die niet eerder uitgesproken konden worden. Zichzelf en de ander te ontschuldigen van het door elkaar en aan elkaar aangedane onrecht. Zich te verbinden met belangrijke anderen.
U herkent mogelijk dat we liever dingen soms niet bespreken dan wel, want we zijn bang te dealen met de pijn van de ander in plaats van de ander daar zelf verantwoordelijkheid voor te laten zijn. Hoe waar.. En vaak diep in ons hart willen we dat niet. Er is bij veel mensen een verlangen om datgene op te pakken wat van hen is en aan de ander te laten wat bij de ander hoort.
De contextuele benadering heeft mij gebracht dat ik me meer bewust ben van de invloed van de geschiedenis. Ik voel en zie de verbanden en het ligt in mijn intentie daar waar ik het me bewust ben voor mezelf in mijn levenssituatie er rekening mee te houden. De grondhouding van een contextueel werker is daarom ook dat deze rekening houdt met alle aanwezige en niet (meer) aanwezig belangrijke personen in iemands leven.
Loyaliteiten.
Wanneer je geeft (vertrouwen), ontvang jezelf ook; namelijk het recht om weer te ontvangen. Rechtvaardigheid heeft er mee te maken dat binnen relaties niet de één alleen maar geeft en de ander alleen maar ontvangt. Relaties kunnen alleen maar fair zijn door op een eerlijke manier zorg te hebben voor de terechte behoeften van de ander. Deze voelt zich dan ook weer gerechtigd zorg te geven (aan jou).’
Geven en ontvangen.
Door de generaties heen heeft ieder mens gegeven. Aan zijn of haar ouders, broers en/of zussen, aan je partner, aan kinderen en in andere sociale contacten. Sommigen hebben in hun jeugd (te) veel gegeven, dit kan ook op emotioneel terrein zijn. Als dat niet gezien is door de anderen rondom je, dan geeft dit vaak vroeg of laat klachten. Erkenning krijgen voor datgene wat je doet of wie je bent is een universele behoefte als mens. Je kunt je ook afvragen waarom je zoveel hebt gegeven. Heb je soms meegekregen dat je dan pas van waarde bent?
Binnen relaties is het van belang dat er een balans is tussen geven en ontvangen. Ouders geven in eerste instantie normaliter veel aan de kinderen en ontvangen later terug als het kind veel kan geven. Soms heb je te weinig van je ouders ontvangen. Je verlangt dan later van je partner of van anderen dat die alsnog aan die onvervulde behoefte tegemoet komen. Aan je ouders terug geven als zij kwetsbaar worden valt dan zwaar en lukt niet zonder dat dit als teveel wordt ervaren. Contextueel hulpverlenen houdt in dat gezocht wordt naar hoe gestagneerde relaties weer aan betrouwbaarheid kunnen winnen. Hierbij rekening houdend met (misschien nog onzichtbare) loyaliteiten van mensen aan hun gezin van herkomst.